5 λόγοι για να μη χάσετε το “Ήλιος με δόντια” στο θέατρο Μπέλλος

Τα έργα του Γιάννη Μακριδάκη είναι ζωντανοί οργανισμοί που πάλλονται από πολιτικό και συναισθηματικό φορτίο. Τοποθετούν τον άνθρωπο στο επίκεντρο, όχι ως φιγούρα ιδεαλιστική, αλλά ως ύπαρξη εύθραυστη και αντιφατική, εγκλωβισμένη στα γρανάζια της ιστορίας. Μέσα από τις αφηγήσεις του, ο συγγραφέας καταθέτει μια στάση ζωής, μια πίστη στην αξία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, στην ανάγκη για αρμονική συνύπαρξη και στην αλληλεγγύη ως αντίβαρο στη φθορά.

Ο Θανάσης Ζερίτης και η Νεφέλη Μαϊστράλη ήταν σχεδόν “μοιραίο” να γοητευτούν από τα κείμενά του – και δη από τον Ήλιο με δόντια – και να τα μεταφέρουν στο θεατρικό σανίδι. Στην παράστασή τους που παρουσιάζεται στο θέατρο Μπέλλος, η γραφή του Μακριδάκη αποκτά σάρκα και φωνή. Ο θεατρικός τους λόγος, απλός αλλά ουσιαστικός, λειτουργεί σαν προέκταση του συγγραφικού του κόσμου: φωτίζει το περιθώριο, αναδεικνύει το τραύμα και υπενθυμίζει πως η κοινωνική δικαιοσύνη ξεκινά από τη δυνατότητα του ανθρώπου να ακουστεί.

Στο επίκεντρο της ιστορίας βρίσκεται ο Κωνσταντής – ένας ομοφυλόφιλος άνδρας, γεννημένος στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, σε μια παράγκα μέσα στο Φρούριο της Χίου. Ένας άνθρωπος που έμαθε να ζει στο σκοτάδι της προκατάληψης, αλλά και να φωτίζεται από τις ίδιες του τις πληγές. Ο Κωνσταντής παλεύει με τις μνήμες του, με τις φωνές των “ευυπόληπτων” που τον στιγμάτισαν, και με τον ίδιο του τον εαυτό.

Καθώς η παράσταση ξεδιπλώνεται, οι αναμνήσεις του Κωνσταντή ανασύρουν ολόκληρες εποχές: πολέμους, κοινωνικές μεταβάσεις, συλλογικούς φόβους. Ο ήρωας ξαναζεί τη μαύρη μέρα που έχασε τον μοναδικό άνθρωπο που τον αποδέχτηκε όπως ήταν. Και μέσα από αυτή την απώλεια, ο θεατής βλέπει να αναδύεται η τραγικότητα μιας ολόκληρης κοινωνίας που δεν έμαθε ποτέ να συγχωρεί τη διαφορά.

Η φράση «Ήλιος με δόντια» δεν είναι τυχαία. Είναι μια μεταφορά που χρησιμοποιούμε για να περιγράψουμε τον ήλιο που, ενώ λάμπει, δαγκώνει με το ψύχος του. Αυτόν τον ήλιο βλέπει ο Κωνσταντής∙ έναν ήλιο που λάμπει, αλλά πονά. Έναν ήλιο που γίνεται πρόσωπο, βλέμμα, ανάμνηση. Το φως μετατρέπεται σε πληγή, και η αγάπη σε παράνοια.

Εμείς είδαμε την παράσταση και ιδού 5 λόγοι για να τη δείτε κι εσείς

Γιατί μέσα από τη μνήμη ξετυλίγεται η ιστορία μιας ολόκληρης εποχής

Μέσα από τις μνήμες του Κωνσταντή αναβιώνουν μερικές από τις πιο πυκνές και δραματικές σελίδες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Η θεατρική διασκευή της Νεφέλης Μαϊστράλη διατηρεί τον ρυθμό της γραφής του Μακριδάκη, κρατώντας τους χιώτικους ιδιωματισμούς που δίνουν στο έργο τον παλμό και τη μουσικότητά του.
Με εντυπωσιακή αφηγηματική ευελιξία, το κείμενο κινείται μπρος-πίσω στον χρόνο, ανασυνθέτοντας με λεπτομέρεια την καθημερινότητα στο λιμάνι της Χίου – από τη δεκαετία του 1920 μέχρι τον χειμώνα του 1944, όταν ο βομβαρδισμός του σουηδικού πλοίου Wiril σκόρπισε τον τρόμο και τη φτώχεια σε μια ήδη ταλαιπωρημένη κοινωνία. Το παρελθόν δεν παρουσιάζεται ως χρονική απόσταση, αλλά ως μια ζώσα μνήμη που διεκδικεί χώρο στο σήμερα.

Γιατί η σκηνοθεσία τολμά να “σπάσει” τον ρεαλισμό και να αναδείξει το τραύμα

Ο Θανάσης Ζερίτης, βασισμένος στη στιβαρή θεατρική διασκευή της Νεφέλης Μαϊστράλη δεν ενδιαφέρεται να αναπαραστήσει απλώς την εποχή, αλλά να εισχωρήσει στην ψυχή του ήρωα, εκεί όπου η ιστορία γίνεται πληγή και η μνήμη παρηγοριά. Η προσέγγισή του είναι τολμηρή: απογυμνώνει τη δράση από κάθε περιττό στολίδι και επιτρέπει στο συναίσθημα να κυριαρχήσει, φωτίζοντας την ευθραυστότητα της ανθρώπινης ύπαρξης. Η σκηνοθεσία λειτουργεί σαν ψυχογράφημα, με απόλυτη ακρίβεια και σεβασμό στο υλικό.

Γιατί ο Κωνσταντής “διπλασιάζεται” – και αυτό απογειώνει την ερμηνεία

Η απόφαση του Θανάση Ζερίτη να “μοιράσει” τον ρόλο του Κωνσταντή σε δύο ηθοποιούς είναι μια επιλογή-έκπληξη που αποδεικνύεται απολύτως λειτουργική. Ο Παναγιώτης Εξαρχέας και ο Γιάννης Λεάκος λειτουργούν σαν δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, σαν τη λογική και το συναίσθημα ενός ανθρώπου που παλεύει με τη μνήμη και την επιθυμία.

Οι ρόλοι εναλλάσσονται με φυσικότητα ανάμεσα στον αφηγητή, το παιδί, τον εραστή, τον πληγωμένο άντρα – δημιουργώντας μια συνεχή ροή ενέργειας που καθηλώνει. Μέσα από αυτή τη σκηνική δυαδικότητα, ο ήρωας αποκτά διάσταση σχεδόν μεταφυσική: δεν είναι πια μόνο ένα πρόσωπο, αλλά ένα σύμβολο του περιθωρίου, της διαφορετικότητας, της ίδιας της ανθρώπινης ψυχής που διχάζεται ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι.

Γιατί οι ερμηνείες μετατρέπουν τη σιωπή σε κραυγή

Η συνεργασία των Παναγιώτη Εξαρχέα και Γιάννη Λεάκου είναι υποδειγματική. Η χημεία τους δεν βασίζεται σε τεχνική, αλλά σε μια σπάνια εσωτερική συνεννόηση: ο ένας συμπληρώνει τον άλλον, ολοκληρώνοντας μια ερμηνεία που αγγίζει τα όρια της συγκίνησης. Με μια φωνή, με έναν ρυθμό, με μια ανάσα, οι δύο Κωνσταντήδες καταφέρνουν να γίνουν φωνή όλων όσοι έμειναν στο περιθώριο. Οι εναλλαγές τόνου και ενέργειας, οι παύσεις, τα βλέμματα, χτίζουν έναν σπαρακτικό διάλογο με το κοινό.

Γιατί η αισθητική της παράστασης είναι λιτή, αλλά ουσιαστική

Τα σκηνικά και κοστούμια της Γεωργίας Μπούρδα, με τις εκκλησιαστικές τους αποχρώσεις και την τελετουργική απλότητα, δημιουργούν μια σκηνική εγκατάσταση όπου ο χώρος μοιάζει να συμμετέχει στην εξομολόγηση. Οι φωτισμοί του Σάκη Μπιρμπίλη εναλλάσσονται ανάμεσα στο σκοτάδι και στο φως, σαν αναπνοές του ήρωα, ενώ η μουσική των Μιχάλη και Γιάννη Λατουσάκη λειτουργεί όχι ως υπόκρουση αλλά ως συνοδός συναισθηματικής διαδρομής. Όλα συντελούν σε μια ατμόσφαιρα τελετουργίας, όπου το κοινό δεν παρακολουθεί απλώς, αλλά συμπάσχει. Η παράσταση δεν εξαντλείται στη σκηνή – συνεχίζει να υπάρχει μέσα στον θεατή, σαν ένα άγγιγμα που αφήνει ίχνος.

Η παράσταση του Ήλιου με δόντια είναι μια σπάνια θεατρική εμπειρία. Λειτουργεί ως ποιητική αλληγορία για τη σύγκρουση ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι, την ελπίδα και την κοινωνική ψύχρα. Ένα έργο που, πέρα από τη σκηνή, κατοικεί μέσα μας ως βαθιά υπενθύμιση πως η φωνή του “άλλου” είναι πάντα η πιο αληθινή αντανάκλαση της κοινωνίας μας.

Πηγή: www.news247.gr