Ουκρανία: Ποιος είναι ο φερόμενος “εγκέφαλος” του σκανδάλου διαφθοράς, Τιμούρ Μίντιτς
Προτού η αποκάλυψη του πολύκροτου σκανδάλου υπεξαίρεσης και μιζών πολλών εκατομμυρίων δολαρίων, που συγκλονίζει την κρατική εταιρεία πυρηνικής ενέργειας της Ουκρανίας, φέρει το όνομά του στο προσκήνιο, ο Τιμούρ Μίντιτς κινούνταν στη “σκιά”, με επιρροή που όλοι γνώριζαν αλλά ελάχιστοι τολμούσαν να αναφέρουν.
Ήδη πριν ξεσπάσει το σκάνδαλο, υπήρχαν ανησυχίες ότι ο Μίντιτς ενίσχυε την επιρροή του στους πλέον προσοδοφόρους τομείς της ουκρανικής οικονομίας, μια επιρροή που φαίνεται να γνώρισε θεαματική άνοδο από τις σχέσεις του με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, καθώς οι δύο άνδρες υπήρξαν φίλοι και επιχειρηματικοί εταίροι.
Η πλήρης έκταση αυτής της επιρροής αποκαλύφθηκε αυτήν την εβδομάδα, όταν οι ουκρανικές Αρχές κατά της διαφθοράς δημοσίευσαν τα ευρήματα μιας έρευνας 15 μηνών για ένα σχέδιο υπεξαίρεσης 100 εκατομμυρίων δολαρίων, στο οποίο εμπλέκονταν κορυφαίοι αξιωματούχοι και η Energoatom, η κρατική εταιρεία πυρηνικής ενέργειας της Ουκρανίας, κατηγορώντας τον Μίντιτς ότι ήταν ο εγκέφαλος του σχεδίου.
Όπως αναφέρει ρεπορτάζ του Associated Press, ο Μίντιτς έχει διαφύγει από τη χώρα, συγκεκριμένα εγκατέλειψε την Ουκρανία λίγες μόλις ώρες πριν ξεσπάσει το σκάνδαλο, με τις ποινικές διαδικασίες σε βάρος του να αναμένεται να διεξαχθούν ερήμην του.
«Αυτό που ακούγαμε ως φήμη τώρα στοιχειοθετείται», δήλωσε η ακτιβίστρια Τετιάνα Σεβτσούκ από το Κέντρο Δράσης κατά της Διαφθοράς της Ουκρανίας. «Για πολύ καιρό ακούγαμε ότι ο Τιμούρ Μίντιτς είναι ο σκιώδης ελεγκτής του ενεργειακού τομέα», σημείωσε.
Ο 46χρονος Μίντιτς κατάγεται από την πόλη Ντνίπρο της κεντρικής Ουκρανίας. Μέχρι την προεδρία του Ζελένσκι, ήταν απλώς ένας από τους πολλούς εύπορους επιχειρηματίες στον τομέα της ψυχαγωγίας στην Ουκρανία.
Ήταν συνιδιοκτήτης της εταιρείας παραγωγής του Ζελένσκι, Kvartal 95, η οποία ιδρύθηκε από τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι και αποτέλεσε τον χώρο όπου αναδείχθηκε ως κωμικός ηθοποιός, προτού εισέλθει στην πολιτική και γίνει πρόεδρος το 2019. Ο Ζελένσκι μεταβίβασε το μερίδιό του στους συνεταίρους του μετά την εκλογή του.
Ο Μίντιτς δεν “εγκατέλειψε το άθλημα” και διατήρησε δεσμούς με τον χώρο της ψυχαγωγίας. Συγκεκριμένα, μέχρι και την αποκάλυψη της έρευνας νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα, ήταν παραγωγός της κωμικής εκπομπής «Stadium Family» στο YouTube. Μετά το σκάνδαλο, οι ιδιοκτήτες του προγράμματος, έριξαν “μαύρο” στην εκπομπή.
Ο Μίντιτς είναι επίσης συνιδιοκτήτης της Green Family Ltd, μιας κυπριακής εταιρείας που ίδρυσε κινηματογραφικές εταιρείες στη Ρωσία, σύμφωνα με το Radio Free Europe/Radio Liberty (RFE/RL).
Παράλληλα είναι και συγγενής του Λεονίντ Μίντιτς, ο οποίος συνελήφθη από τις ουκρανικές αρχές κατά της διαφθοράς τον Ιούνιο, όταν προσπαθούσε να διαφύγει από τη χώρα, σύμφωνα με τοπικές αναφορές. Κατηγορήθηκε για υπεξαίρεση 16 εκατομμυρίων δολαρίων από εταιρεία ηλεκτρικής ενέργειας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο φυγάς επιχειρηματίας είχε συνδεθεί και με τη βιομηχανία των ΜΜΕ. Η εταιρεία Kinokit, ιδιοκτησίας της πρώην νομικής συμβούλου του, Γιούλια Ντρόζντοβα, υπέγραψε συμβάσεις άνω των 350 εκατ. γρίβνα (8,5 εκατ. δολάρια) την περίοδο 2022–2024 για παραγωγή περιεχομένου για τον κρατικό τηλεοπτικό “τηλεμαραθώνιο”, σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα Bihus.info.
Άνοδος επί Ζελένσκι
Η στενή φιλία μεταξύ Ζελένσκι και Μίντιτς είναι γνωστή. Ο πρόεδρος χρησιμοποίησε το θωρακισμένο αυτοκίνητο του Μίντιτς στη διάρκεια της τελικής φάσης της προεκλογικής του εκστρατείας το 2019. Τον Ιανουάριο του 2021, ο Ζελένσκι γιόρτασε τα γενέθλιά του στο διαμέρισμα του Μίντιτς εν μέσω COVID. Οι δύο τους έχουν διαμερίσματα στο ίδιο κτίριο.
Μετά τη νίκη του Ζελένσκι το 2019, οι πολιτικές διασυνδέσεις του Μίντιτς ενισχύθηκαν ενώ ο ίδιος αύξησε την πολιτική και επιχειρηματική του επιρροή.
Σύμφωνα με την kyivindependent, φέρεται να πρότεινε στον Ζελένσκι τον διορισμό του Ολέξιι Τσερνισόφ. Όταν ο Ζελένσκι ανέλαβε προεδρικά καθήκοντα, ο Τσερνισόφ διετέλεσε κυβερνήτης της περιφέρειας Κιέβου, υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης, επικεφαλής της εταιρείας ενέργειας Naftogaz και αργότερα αντιπρόεδρος της κυβέρνησης.
Ο Τσερνισόφ αποπέμφθηκε αργότερα, τον Ιούνιο του 2025, όταν το Γραφείο κατά της Διαφθοράς του άσκησε δίωξη για δωροδοκία και κατάχρηση εξουσίας.
Υπήρξε στενός επιχειρηματικός συνεργάτης του Ουκρανού ολιγάρχη, Ίγκορ Κολομοΐσκι, ο οποίος είχε στηρίξει την προεκλογική εκστρατεία του Ζελένσκι.
Ο Ζελένσκι αργότερα διέκοψε τις σχέσεις με τον δισεκατομμυριούχο και το 2023 ο Κολομοΐσκι συνελήφθη από τις ουκρανικές αρχές για απάτη και ξέπλυμα χρήματος. Επιχειρήσεις που κάποτε συνδέονταν με τον Κολομοΐσκι άρχισαν να ισχυρίζονται ότι ο Μίντιτς ήταν πλέον ο πραγματικός δικαιούχος τους. «Σταδιακά, σε τρία χρόνια, από μη ολιγάρχης έγινε γνωστός επιχειρηματίας με ενδιαφέρον για πολλές εταιρείες», δήλωσε η ακτιβίστρια Σεβτσούκ.
Σε αυτές περιλαμβάνονται αγροτικές επιχειρήσεις και η κρατικοποιημένη τράπεζα SENSE. Ωστόσο, το όνομά του εμφανιζόταν πιο συχνά σε κρατικές ενεργειακές εταιρείες, σύμφωνα με σημερινούς και πρώην αξιωματούχους, ακτιβιστές και ειδικούς, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι χωρίς τη στενή σχέση του με τον Ζελένσκι, θα ήταν αδύνατο για τον Μίντιτς να ανελιχθεί τόσο.
Ο Μίντιτς «δεν θα είχε ποτέ εμπλακεί στην πολιτική, ούτε θα βρισκόταν σε θέση εξουσίας ή επιχειρηματικής ισχύος χωρίς τη σύνδεσή του με τον Ζελένσκι. Και το πρόβλημα τώρα είναι χειρότερο επειδή συμβαίνει σε καιρό πολέμου και σχετίζεται με κρίσιμες ενεργειακές υποδομές, ενώ οι Ουκρανοί δεν έχουν ρεύμα στα σπίτια τους», τόνισε στο AP η Σεβτσούκ.
Ο φερόμενος εγκέφαλος
Η υπόθεση σε βάρος του Μίντιτς βασίζεται σε 1.000 ώρες υποκλοπών που αποκαλύπτουν τη σημαντική επιρροή του στον Χέρμαν Χαλουσένκο, υπουργό Ενέργειας της Ουκρανίας το διάστημα 2021-2025, μέχρι τον διορισμό του ως υπουργού Δικαιοσύνης τον Ιούλιο. Ο Χαλουσένκο παραιτήθηκε μετά τη δημοσιοποίηση της έρευνας.
Παρότι σπάνια κατονομαζόταν ως άμεσος ωφελούμενος σε επίσημα έγγραφα, οι ερευνητές επικαλούνται εκτεταμένες υποκλοπές που – όπως ισχυρίζονται – δείχνουν ότι ο Μίντιτς ασκούσε έλεγχο σε ένα δίκτυο πιστών συνεργατών οι οποίοι πίεζαν εργολάβους της Energoatom, της κρατικής εταιρείας πυρηνικής ενέργειας, απαιτώντας μίζες έως και 15% για να παρακαμφθούν γραφειοκρατικά εμπόδια και να γίνεται «ομαλά» η δουλειά.
Οι ερευνητές ισχυρίζονται ότι τα παράνομα χρήματα υπεξαιρούνταν, ξεπλένονταν μέσω εταιρειών-βιτρίνα και κατέληγαν στις τσέπες του Μίντιτς και συνεργών του.
Ο Τιμούρ Μίντιτς είναι επίσης ύποπτος για την άσκηση επιρροής στις αποφάσεις υψηλόβαθμων αξιωματούχων της κυβέρνησης, μεταξύ των οποίων ο πρώην υπουργός Άμυνας Ρουστέμ Ουμέροφ, ο οποίος είναι σήμερα γραμματέας του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας.
Τα ευρήματα που συγκέντρωσαν το Εθνικό Γραφείο Καταπολέμησης Διαφθοράς της Ουκρανίας (NABU) και η Ειδική Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς (SAPO) θα αποτελέσουν τον πυρήνα μελλοντικών δικαστικών διαδικασιών.
Πιθανός έμπορος drones
Το NABU διεξάγει επίσης έρευνα για τις υποτιθέμενες συναλλαγές του Μίντιτς με τον κορυφαίο Ουκρανό κατασκευαστή drones, Fire Point, αλλά δεν έχει ακόμη δημοσιοποιήσει τα αποτελέσματα.
Η Fire Point, που αναπτύσσει drones βαθιάς κρούσης ικανά να πλήξουν στόχους εντός ρωσικού εδάφους, αρνείται οποιαδήποτε σχέση.
Η εταιρεία έχει αναπτύξει προηγμένα drones για αναγνώριση, επιτήρηση και μάχη, με την υποστήριξη ολοένα και μεγαλύτερων επενδύσεων. Η έρευνα της NABU εξετάζει εάν ο Μίντιτς είναι ο τελικός δικαιούχος της.
Τι γνωρίζουμε για τη δράση του κυκλώματος διαφθοράς
Με απλά λόγια, το σχέδιο ήταν το εξής: οι επιχειρήσεις που ήθελαν να πουλήσουν αγαθά ή υπηρεσίες στην Energoatom έπρεπε να πληρώσουν μίζα 10-15%, διαφορετικά δεν θα έπαιρναν τα λεφτά τους και θα διαγράφονταν από τη λίστα προμηθευτών – ένας μηχανισμός που ονομάστηκε «πύλη διοδίων».
Πέντε άτομα έχουν πλέον συλληφθεί βάσει του άρθρου 208 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας της Ουκρανίας (νόμιμη σύλληψη από αρμόδιο αξιωματούχο) και σε επτά μέλη έχουν απαγγελθεί κατηγορίες.
Σε αυτά τα άτομα περιλαμβάνονται ο επιχειρηματίας που φέρεται να είναι ο αρχηγός της σπείρας, ο εκτελεστικός διευθυντής της Energoatom για τη φυσική προστασία και ασφάλεια και ένας πρώην σύμβουλος του υπουργού Ενέργειας. Τέσσερις άλλοι ύποπτοι περιγράφονται ως υπάλληλοι γραφείων υποστήριξης που ξέπλεναν χρήματα.
Η κύρια δραστηριότητα της ομάδας ήταν η αποκόμιση παράνομων προμηθειών από τους εργολάβους της Energoatom, ύψους 10-15% της αξίας των συμβάσεων, σύμφωνα με αναφορές της NABU.
Οι εργολάβοι φέρονται να αναγκάζονταν να πληρώνουν μίζες για να αποφύγουν την παρεμπόδιση πληρωμών για αγαθά ή υπηρεσίες που τους παρέχονταν ή την απώλεια της ιδιότητας του προμηθευτή – μια πρακτική που οι εμπλεκόμενοι ονόμασαν «πύλη διοδίων», όπως αναφέρει η ουκρανική Pravda.
Τα χρήματα φέρονται να ξεπλένονταν μέσω ενός γραφείου υποστήριξης στο κέντρο του Κιέβου. Περίπου 100 εκατομμύρια δολάρια πέρασαν από αυτό.
Για τις υπηρεσίες που παρείχε σε άτομα εκτός της εγκληματικής οργάνωσης, το γραφείο λάμβανε ένα ποσοστό των ποσών που υποβάλλονταν σε επεξεργασία.
Η NABU δήλωσε ότι η έρευνα για την υπόθεση διήρκεσε 15 μήνες και 1.000 ώρες τηλεφωνικών υποκλοπών οι οποίες οδήγησαν σε 70 εφόδους σε όλη τη χώρα, με αποτέλεσμα να κατασχεθεί σημαντικός όγκος εγγράφων και μετρητών.
Μεταξύ των κατηγορουμένων στην έρευνα περιλαμβάνονται επίσης ένας πρώην σύμβουλος του υπουργού Ενέργειας, ο επικεφαλής ασφαλείας της Energoatom και τέσσερις λεγόμενοι υπάλληλοι σε γραφεία υποστήριξης. Η NABU αργότερα αναγνώρισε έναν πρώην αναπληρωτή πρωθυπουργό ως έναν ακόμη ύποπτο.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης Γκέρμαν Γκαλουσένκο, ο οποίος είχε διατελέσει προηγουμένως υπουργός Ενέργειας, ελέγχθηκε κι εκείνος κατά τη διάρκεια των ερευνών, δήλωσε το υπουργείο του την Τρίτη. Δεν διευκρίνισε εάν αυτό σχετίζεται με την έρευνα της NABU.
Η φωνή του Γκαλουσένκο καταγράφηκε σε ηχογραφημένη συνομιλία με ορισμένους από τους υπόπτους στην υπόθεση, την οποία δημοσίευσε η NABU, σύμφωνα με πηγή που γνωρίζει το θέμα. Ο Γκαλουσένκο δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό.
Πηγή: www.news247.gr
