Η έλξη δεν είναι (μόνο) θέμα εμφάνισης – Ποιοι άλλοι παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο

Ψυχική υγεία•12 Σεπτεμβρίου 2025 στις 06:22•3′ ανάγνωση

Τι είναι αυτό που μας κάνει να βρίσκουμε κάποιον ελκυστικό; Για χρόνια, η επιστημονική έρευνα επικεντρωνόταν, κυρίως, στο πρόσωπο και σε χαρακτηριστικά, όπως η συμμετρία ή η «αρμονία» των γραμμών, θεωρώντας τα ως ενδείξεις καλής υγείας και βιολογικής καταλληλότητας.

Ωστόσο, μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο British Journal of Psychology δείχνει ότι η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη.

Η έλξη δεν περιορίζεται σε μια φωτογραφία. Οι άνθρωποι επικοινωνούν με τη φωνή, το σώμα -ακόμη και με τη μυρωδιά του σώματος-, τα οποία συμβάλλουν στο πώς γίνονται αντιληπτοί.

Σε αυτό το πλαίσιο, η ομάδα θέλησε να εξετάσει αυτά τα πολλαπλά, μη λεκτικά σήματα και να κατανοήσει αν τα μοτίβα ελκυστικότητας είναι καθολικά ή διαμορφώνονται από την προσωπική συμβατότητα. Ιδιαίτερα, ενδιαφέρθηκε για τις αξιολογήσεις ατόμων του ίδιου φύλου, καθώς τείνουν να είναι πιο πλατωνικές.

Τέσσερα κανάλια επικοινωνίας

Οι ερευνητές ζήτησαν από 132 νέους ενήλικες να συμμετέχουν, τους οποίους χώρισαν σε 2 ομάδες. Οι 61 ήταν η ομάδα των «μη λεκτικών φορέων» -άτομα που παρείχαν ποικίλα αισθητηριακά ερεθίσματα προς αξιολόγηση -και 71 των «παρατηρητών», οι οποίοι αξιολόγησαν τα ερεθίσματα αυτά.

Η αξιολόγηση αφορούσε 4 διαφορετικές διαστάσεις: όραση (φωτογραφίες και βίντεο), ακοή (φωνή), κίνηση (βίντεο) και όσφρηση (σωματική οσμή). Κάθε ερέθισμα παρουσιάστηκε ξεχωριστά, ώστε οι συμμετέχοντες να κρίνουν χωρίς να επηρεάζονται από άλλες εντυπώσεις, και αξιολογήθηκε σε μια κλίμακα ελκυστικότητας επτά βαθμίδων.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα πιο θετικά σχόλια συγκέντρωσαν τα πολυτροπικά ερεθίσματα, δηλαδή τα βίντεο με συγχρονισμένο ήχο, καθώς έδιναν μια πιο ζωντανή εικόνα του ατόμου. Στον αντίποδα, τα δείγματα οσμής θεωρήθηκαν λιγότερο ελκυστικά, ενώ οι φωτογραφίες, οι φωνές και τα βίντεο χωρίς ήχο βρέθηκαν στο ενδιάμεσο.

Η σειρά κατάταξης στις ετεροφυλικές αξιολογήσεις ήταν: οσμή < φωτογραφία < φωνή – βίντεο < βίντεο με ήχο. Στις ομοφυλικές αξιολογήσεις παρατηρήθηκαν διαφοροποιήσεις ανά φύλο: οι γυναίκες βρήκαν λιγότερο ελκυστικές τις οσμές, ενώ οι άνδρες έδωσαν τις χαμηλότερες βαθμολογίες στις φωτογραφίες.

Κοινές τάσεις και προσωπικές προτιμήσεις

Η ανάλυση έδειξε ότι οι αξιολογήσεις δεν είναι τυχαίες. Συχνά, η ελκυστικότητα της φωνής συμβάδιζε με την ελκυστικότητα της εμφάνισης, ενώ η κίνηση συνδεόταν με τον τρόπο που κάποιος μύριζε, πιθανώς επειδή αντανακλούν στοιχεία υγείας ή ορμονικής κατάστασης.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η διάκριση ανάμεσα σε αξιολογήσεις ίδιου και αντίθετου φύλου. Στις ετεροφυλικές κρίσεις, η ελκυστικότητα εξηγούνταν ισότιμα τόσο από κοινές προτιμήσεις όσο και από τις προσωπικές επιλογές κάθε ατόμου. Αντίθετα, στις ομοφυλικές αξιολογήσεις, το βάρος έπεφτε περισσότερο στην υποκειμενική συμβατότητα. Οι ερευνητές μιλούν για «interpersonal compatibility», δηλαδή για τη χημεία που δημιουργείται μέσα από τις προσωπικές προτιμήσεις και καθορίζει αν δύο άνθρωποι «ταιριάζουν».

Η μελέτη υπογραμμίζει ότι η ελκυστικότητα δεν αφορά μόνο τον έρωτα ή την επιλογή συντρόφου. Μπορεί να επηρεάζει τη φιλία, τη συνεργασία σε μια ομάδα ή τη γενική συμπάθεια που απολαμβάνει κάποιος. Το λεγόμενο «halo effect» -η τάση να αποδίδουμε σε ελκυστικούς ανθρώπους θετικά χαρακτηριστικά όπως εξυπνάδα ή αξιοπιστία -δείχνει πώς η εικόνα που σχηματίζουμε για τους άλλους μπορεί να διαμορφώσει τις κοινωνικές μας σχέσεις σε πολλαπλά επίπεδα. Για παράδειγμα, ένας ελκυστικός υποψήφιος σε συνέντευξη εργασίας μπορεί να κριθεί ασυναίσθητα πιο ικανός από τους αξιολογητές του.

Ωστόσο, οι επιστήμονες αναγνωρίζουν ότι τα συμπεράσματα έχουν ορισμένους περιορισμούς. Η έρευνα έγινε σε εργαστηριακό περιβάλλον, με νέους ενήλικες σε καλή υγεία. Επίσης, μελετήθηκαν στιγμιαίες εντυπώσεις και όχι αλληλεπιδράσεις που εξελίσσονται με τον χρόνο. Ένα ανοιχτό ερώτημα παραμένει το πώς οι κρίσεις ελκυστικότητας επηρεάζουν την πραγματική συμπεριφορά, από το αν θα αναπτυχθεί μια φιλία έως το αν θα προκύψει ερωτικό ενδιαφέρον.

Μελλοντικές έρευνες, σύμφωνα με τους συγγραφείς, θα μπορούσαν να εστιάσουν πιο διεξοδικά σε στοιχεία όπως το στυλ κίνησης ή η χημική σύσταση της οσμής, ώστε να κατανοηθεί καλύτερα τι είναι αυτό που κάνει κάποιον να ξεχωρίζει.

Η έρευνα με μια ματιά