Από τον Τύρναβο στη Λίμνη Πλαστήρα – Ένα οδοιπορικό στα οινοποιεία της Θεσσαλίας

Το φθινόπωρο είναι ίσως η πιο κατάλληλη εποχή για να γνωρίσει κανείς έναν τόπο μέσα από τα αμπέλια του. Είναι η εποχή που η φύση ησυχάζει, μα η γη ακόμα κρατά τη ζεστασιά του καλοκαιριού, κι ο αέρας γεμίζει με το άρωμα του τρύγου, του μούστου και της υπομονής.

Ένα μικρό βαν, τρεις δημοσιογράφοι, σημειώσεις, πολλή όρεξη, ένα διήμερο ταξίδι στη Θεσσαλία με προορισμό πέντε (!) οινοποιεία σε Τρίκαλα, Καρδίτσα και Λάρισα στο πλαίσιο της δράσης «Οργάνωση και προβολή Οινοτουρισμού», που υλοποιείται από 22 Αναπτυξιακές Εταιρείες απ’ όλη την Ελλάδα με συντονιστή την ΑΝΕΘ ΑΟΤΑ (Πρόγραμμα CLLD/LEADER, Υπομέτρο 19.3 του ΠΑΑ 2014–2020). Στόχος του σχεδίου είναι η ανάδειξη του ελληνικού κρασιού ως πολιτιστικού αγαθού μέσα από τη σύνδεσή του με τη γαστρονομία, τη φύση και τον βιωματικό τουρισμό.

Ο θεσσαλικός κάμπος απέραντος, σε μια μελαγχολική χρωματική πανδαισία χρωμάτων. Σαν ένας ζωντανός πίνακας — πλούσιος, γεμάτος ιστορία, παράδοση, και ανθρώπους που ξέρουν να δημιουργούν.Όσο πλησιάζαμε στον Τύρναβο, τα φύλλα των αμπελιών είχαν πάρει εκείνο το χρώμα του ώριμου κρασιού, ανάμεσα σε πορτοκαλί και βαθυκόκκινο.

Ο οινοτουρισμός δεν είναι απλώς ένα ταξίδι για να δοκιμάσεις κρασί. Είναι ένας τρόπος να γνωρίσεις τον τόπο πίσω από το ποτήρι — να ακούσεις τη γη, να μυρίσεις τον αέρα, να γνωρίσεις τους ανθρώπους που με  φροντίδα και αγάπη μετατρέπουν το σταφύλι σε εμπειρία. Είναι μια μορφή βιωματικού τουρισμού, που συνδυάζει τη γευσιγνωσία με τη φύση, την ιστορία, τη φιλοξενία και τον πολιτισμό.

1η Μέρα – Στον Τύρναβο ο αέρας μυρίζει μούστο και φθινόπωρο

Κάθε οινοποιείο είναι κι ένας μικρός κόσμος, όπου η παράδοση συναντά την καινοτομία και κάθε ποικιλία κρασιού λέει τη δική της ιστορία. Και στη Θεσσαλία, ο οινοτουρισμός αποκτά ιδιαίτερο νόημα. Γιατί εδώ, ανάμεσα στα Μετέωρα, τη Λίμνη Πλαστήρα και τον Όλυμπο, το κρασί δεν είναι απλώς προϊόν — είναι ταυτότητα, είναι πολιτισμός, είναι ο τρόπος που ο άνθρωπος συνδιαλέγεται με το τοπίο του.

Η διαδρομή προς τον Τύρναβο ήταν πανέμορφη. Ο δρόμος περνούσε ανάμεσα σε εκτάσεις γεμάτες φως και χρώμα, με τους αμπελώνες να απλώνονται ως εκεί που φτάνει το βλέμμα.

Οινοποιητικός Συνεταιρισμός Τυρνάβου

Η πρώτη μας στάση μάς έγινε στον Οινοποιητικό Συνεταιρισμό Τυρνάβου, εκεί όπου από το 1961, οι άνθρωποι της γης ενώνονται κάτω από έναν κοινό σκοπό: να δώσουν υπόσταση και φωνή στους καρπούς τους. Σήμερα, 466 μέλη καλλιεργούν πάνω από 8.000 στρέμματα γης — κι η παράδοση συνεχίζεται, με νέες γενιές να παίρνουν τη σκυτάλη με την ίδια αγάπη και επιμονή.

Περπατήσαμε ανάμεσα στα βαρέλια και τα αποστακτήρια, η μυρωδιά του μούστου ανακατευόταν με το ξύλο. Οι άνθρωποι του συνεταιρισμού μάς μίλησαν με ζεστασιά και υπερηφάνεια για το έργο τους, για το τσίπουρο του Τυρνάβου, το πρώτο στην Ελλάδα που εμφιαλώθηκε, αποκτώντας αναγνωρισμένη γεωγραφική προέλευση και δίνοντας στο όνομα του τόπου μια θέση στον χάρτη της γεύσης.

Δοκιμάσαμε κρασιά γεμάτα χαρακτήρα —το εξαιρετικό Ασύρτικο και το ξακουστό Μοσχάτο, που ισορροπεί ανάμεσα στη δύναμη και την κομψότητα — κι ύστερα εκείνο το παλαιωμένο τσίπουρο, κεχριμπαρένιο, με αρώματα μελιού και ξύλου. Ένα απόσταγμα που δεν το πίνεις βιαστικά, το αφήνεις να σου μιλήσει, σαν το παλιό καλό κονιάκ.

Ήμασταν και έξτρα τυχεροί, καθώς πέρα από τα καθιερωμένα τυριά, αλλαντικά και πίτες, παραγγείλαμε κρέατα και από την πιο ξακουστή καντίνα της Θεσσαλίας, τον Βαλάντη, που έχει στρατοπεδεύσει έξω ακριβώς από τον Συνεταιρισμό, ενώ η υπεύθυνή του μάς έκανε δώρο και πεντανόστιμες μουσταλευριές.

Κτήμα Ζαφειράκη

Την ώρα που ο ήλιος έδυε, λίγο πιο έξω από την πόλη, το Κτήμα Ζαφειράκη μάς υποδέχθηκε μέσα σε μια ατμόσφαιρα ηρεμίας. Οι αμπελώνες απλώνονταν μπροστά του και ο ήλιος του απογεύματος έκανε τα φύλλα να λάμπουν σαν να ήταν φτιαγμένα από χαλκό. Η σύζυγος του Χρήστου Ζαφειράκη, οινοποιού τέταρτης γενιάς, μας μίλησε για τη γη τους, για τη βιολογική καλλιέργεια που εφαρμόζει από το 2005, και για τη φιλοσοφία της βιοδυναμικής γεωργίας που ακολουθεί τα τελευταία χρόνια.

Εδώ, κάθε σταφύλι καλλιεργείται με σεβασμό — όχι μόνο προς τη φύση, αλλά προς τον ίδιο τον κύκλο της ζωής. Η Λημνιώνα του Κτήματος, τοπική και περήφανη ποικιλία, αναδεικνύεται ως το διακριτικό πρόσωπο του θεσσαλικού κρασιού: αρωματική, φινετσάτη, με πλούτο αλλά και ισορροπία. Ένα κρασί που μιλάει για τη γη από όπου γεννήθηκε, για τον ήλιο που το ωρίμασε και για τον άνθρωπο που το φρόντισε.

Καθίσαμε στον εξαιρετικά διακοσμημένο πρώτο όροφο, που είχε θέα στους αμπελώνες. Το τοπίο έξω είχε σιγήσει και κουβαλούσε τη μυρωδιά του τρύγου και της παλιάς ιστορίας. Ήταν μια στιγμή απλότητας, μα και πληρότητας με το κρασί  να μεταμορφώνεται  σε εμπειρία, μνήμη και συνομιλία με τον τόπο.
Καθώς ο ήλιος έδυε πίσω από τον Όλυμπο, φύγαμε με την αίσθηση πως ο Τύρναβος μάς χάρισε όχι μόνο γεύσεις, αλλά και ένα κομμάτι από τον εαυτό του.

Δεύτερη Ημέρα: Στους πρόποδες των Μετεώρων στο Κτήμα Τσιλιλή

Τη δεύτερη ημέρα βρεθήκαμε στους πρόποδες των Μετεώρων. Ο τόπος αυτός, με τη γεωλογική του ιστορία, τη μοναδικότητά του, και τη μακραίωνη οινοπαραγωγική παράδοση, είναι το ιδανικό σκηνικό για να συναντήσει κανείς το Κτήμα Τσιλιλή, στην περιοχή της Ράξας.

Αν και φτάσαμε νωρίς σχετικά, γύρω στις 11.00, το τσιπουράκι μάς «καλωσόρισε» με χαμόγελο και μεζεδάκια. Στο Κτήμα, η παράδοση του τσίπουρου συναντά την τεχνολογία και την έμπνευση, σε μια διαρκή προσπάθεια για την αναγνώριση και τη διάδοση του ελληνικού αποστάγματος στον κόσμο. Από το 1989, η οικογένεια Τσιλιλή είναι πρωτοπόρος στην παραγωγή και τυποποίηση του τσίπουρου, με τη γεωγραφική ένδειξη να το καθιστά ένα αυθεντικό προϊόν, αναγνωρισμένο στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η ιστορία του τσίπουρου είναι παλιά όσο και η ιστορία του τόπου. Από τα βάθη των χρόνων, τα αμπέλια της περιοχής συνυπάρχουν με τους ανθρώπους της, όπως αποδεικνύεται και από την ανακάλυψη κουκουτσιών σταφυλιών στην Παλαιολιθική Εποχή, στην περιοχή του σπηλαίου της Θεόπετρας, κοντά στα Μετέωρα. Οι βυζαντινοί μοναχοί, που καλλιεργούσαν την αμπελοκαλλιέργεια στα μοναστήρια των ιερών βράχων, συνέχισαν την παράδοση, πειραματιζόμενοι με την απόσταξη και δημιουργώντας την αρχή για ό,τι ακολουθήσε.

Δοκιμάζουμε το παλαιωμένο τσίπουρο Dark Cave, το άρωμά του είναι μεστό και δυναμικό, με αποξηραμένα φρούτα, φλούδες περγαμόντου και τα πικάντικα αρώματα της βανίλιας και της σοκολάτας να αναδύονται στον αέρα. Το τσίπουρο εδώ δεν είναι απλώς ένα ποτό. Είναι το αποτέλεσμα μιας αργής, υπομονετικής διαδικασίας — από τη ζύμωση των φρέσκων σταφυλιών μέχρι την ωρίμαση σε βαρέλια που έχουν φιλοξενήσει παλαιωμένους ερυθρούς οίνους και Vinsanto για τουλάχιστον 5 χρόνια. Καλύτερη στιγμή; Όταν δοκιμάσαμε τη Βασίλισσα, το παλαιωμένο τσίπουρο 12 ετών.

Η διαδικασία της γευσιγνωσίας ήταν τόσο πλούσια όσο και το ίδιο το τσίπουρο. Δοκιμάσαμε με τη συνοδεία ξηρών καρπών, μαύρης σοκολάτας και  μια σειρά από λευκά και ερυθρά κρασιά, καθένα από τα οποία διηγούνταν την ιστορία του τόπου με διαφορετικό τρόπο. Η γεύση τους, τόσο καθαρή όσο και γεμάτη, άφηνε μια αίσθηση ικανοποίησης.

Στα λευκά, η Μαλαγουζιά και το Ασύρτικο μας εντυπωσίασαν με την έντονη οξύτητα και τη φρεσκάδα τους, ενώ το Chardonnay προσέφερε πιο πολύπλοκα αρώματα, με νότες εσπεριδοειδών και βοτάνων.

Για τα ερυθρά η Λημνιώνα, μια ποικιλία που έχει αρχίσει να αναδεικνύεται τα τελευταία χρόνια, μας εντυπωσίασε με τη ζωντάνια και την πλούσια γεύση της.

4η Στάση – Κτήμα Φίλια Γη – Καρδίτσα

Μετά την επίσκεψη στο Κτήμα Τσιλιλή, συνεχίσαμε τη διαδρομή μας, και λίγο πριν το μεσημέρι φτάσαμε στο Κτήμα Φίλια Γη, στην καρδιά της Καρδίτσας. Εδώ, η ατμόσφαιρα ήταν ζεστή και έξτρα φιλόξενη, η μυρωδιά του ξύλου από το τζάκι μας καλωσόρισε, ενώ ο Ανδρέας, ο ιδιοκτήτης του κτήματος, μας υποδέχθηκε με το χαμόγελο που συνοδεύει πάντα τους ανθρώπους της γης. Καθίσαμε μπροστά στο τζάκι, μετά από μια σύντομη περιήγηση στους αμπελώνες και ξεκινήσαμε τη…γευσιγνωσία.

Το Κτήμα Φίλια Γη είναι η απόλυτη ένωση της παράδοσης και της καινοτομίας. Ο αμπελώνας αναπτύχθηκε με μεράκι και γνώση, συνδυάζοντας την εμπειρία της φύσης με την επιστήμη της οινολογίας. Ο μικροκλίμα της περιοχής, με τις ψυχρές νύχτες του καλοκαιριού και τους αέρηδες από την οροσειρά των Αγράφων, συνδυάζεται με το πετρώδες έδαφος και το αργιλοπυλώδες υπέδαφος, προσφέροντας ένα ιδανικό περιβάλλον για την καλλιέργεια αμπελιών υψηλής ποιότητας.

Η οικογένεια του Κτήματος έχει δημιουργήσει έναν σύγχρονο αμπελώνα 130 στρεμμάτων, όπου η παράδοση και η τεχνολογία συνυπάρχουν. Από τις πρώτες φυτεύσεις στις αρχές του 2000, το Κτήμα Φίλια Γη συνεχώς εξελίσσεται, προσφέροντας μοναδικά κρασιά με προσωπικότητα, που αντανακλούν τη δύναμη της περιοχής.

Όπως μας εξήγησε ο Ανδρέας, η καρδιά του κτήματος είναι η Λημνιώνα. Τα αρώματα της είναι έντονα και φρουτώδη, με μαλακές ταννίνες και υψηλή οξύτητα που την καθιστούν ιδανική για δημιουργία ερυθρών και ροζέ κρασιών. Η Λημνιώνα, μαζί με άλλες ελληνικές ποικιλίες όπως η Μαλαγουζιά, το Μοσχάτο Μαύρο και το Ασύρτικο, ενσωματώνει την τοπική κληρονομιά, ενώ οι διεθνείς ποικιλίες όπως το Malbec, το Syrah και το Chardonnay εμπλουτίζουν το μενού του κτήματος με παγκόσμιες επιρροές.

Δοκιμάσαμε από όλα — τα ερυθρά κρασιά με την ένταση και τον πλούτο της Λημνιώνα, που φανέρωσε τα υπέροχα φρουτώδη αρώματα και την ισχυρή προσωπικότητά της και από τα λευκά το Chardonnay προσέφερε φρεσκάδα και φινέτσα, με χαρακτηριστικά εσπεριδοειδών και βοτάνων που έδιναν ένα μοναδικό άγγιγμα στην κάθε γουλιά. Κάθε κρασί ήταν μια μικρή ανακάλυψη, γεμάτη ιστορία και προσεκτικά επιλεγμένα αρώματα που διαπνέουν την περιοχή.

5η Στάση – Κτήμα Καραμήτρου – Μεσενικόλας, Καρδίτσα: Ένα ταξίδι στο παραμύθι του κρασιού

Η διαδρομή προς το Κτήμα Καραμήτρου ήταν μια από τις πιο μαγευτικές του ταξιδιού μας. Η λίμνη Πλαστήρα μπροστά μας, απλωμένη σαν ασημένιος καθρέφτης, ενώ το μικρό, όμορφο χωριό του Μεσενικόλα φάνταζε σαν το σκηνικό από παραμύθι. Η «Κοιμωμένη των Αγράφων», η θρυλική μορφή που σχηματίζεται στην οροσειρά των Αγράφων, ρίχνει την πανέμορφη σκιά της στον κάμπο και τον περιβάλλει με μια αίσθηση γαλήνης και προστασίας.

Η περιήγησή μας στο οινοποιείο ήταν μια πραγματική έκπληξη. Η Ράνια Παπαζήση, η σομελιέ, μας ξενάγησε με πάθος και γνώση, μιλώντας μας για τα κρασιά με έναν τρόπο που μόνο κάποιος που αγαπά το κρασί μπορεί να το κάνει. Κάθε λέξη της είχε τη ζεστασιά του κρασιού που περιέγραφε, και μας ταξίδεψε στον κόσμο του Syrah και του Cabernet Sauvignon που κυριαρχούν στον αμπελώνα του Κτήματος.

Η ιστορία του τόπου ήλθε να συμπληρώσει την εμπειρία μας: Ο Μεσενικόλας δεν είναι μόνος του, αλλά συνδέεται με την ιστορία του Monsieur Nicolas, του Γάλλου ευγενούς που έφερε το πάθος για την αμπελοκαλλιέργεια και την οινοποιία στην περιοχή το 1455. Έφερε μαζί του τη γαλλική οινική κουλτούρα, αναδεικνύοντας την ποικιλία Μαύρο Μεσενικόλα — μια σπάνια ποικιλία, που εξακολουθεί να αποτελεί τον «κρυμμένο θησαυρό» του ελληνικού αμπελώνα.

Στο Κτήμα, τα αμπέλια μεγαλώνουν ήρεμα, ευλογημένα από το μικροκλίμα της περιοχής και τη μοναδική αίσθηση του terroir. Η τεχνητή λίμνη Πλαστήρα φροντίζει το μικροκλίμα, «ανανεώνοντας» τα αμπέλια και επιτρέποντας στους ντόπιους και γαλλικούς αμπελώνες να ευδοκιμήσουν με χαρακτηριστικά που ξεχωρίζουν. Το Μαύρο Μεσενικόλα συνδυάζεται εξαιρετικά με Syrah και Carignan, προσφέροντας δυνατά, γεμάτα κρασιά με γευστική βάθους και φινέτσα. Δοκιμάσαμε μερικά από τα πιο επιτυχημένα δείγματα, και η γεύση τους ήταν εκπληκτική.

Η σύγχρονη οινοποίηση που ακολουθεί το Κτήμα, με τα άριστα εξοπλισμένα οινοποιεία και τις γαλλικές δρύινες δεξαμενές, προσφέρει κρασιά που ξεχωρίζουν για την ποιότητα και την τεχνική τους. Η παλαίωση σε φυσικές συνθήκες, χωρίς θόρυβο και έντονο φως, «ξυπνά» τα αρώματα και τη γεύση του κρασιού, που τελικά φτάνει στο ποτήρι μας με το σωστό συνδυασμό έντασης και φινέτσας.

Μετά την επίσκεψη στο Κτήμα Καραμήτρου, νιώθαμε ότι το ταξίδι μας στην καρδιά της Θεσσαλίας είχε αγγίξει κάτι βαθύτερο από τη γεύση. Ήταν η συνάντηση με την ιστορία, τη φύση και τους ανθρώπους του τόπου μέσα από τα κρασιά τους, και κάθε γουλιά ήταν μια ανακάλυψη.

Πηγή: www.news247.gr