Ποιος πληρώνει τα ελλείμματα του ΕΛΥΚΩ;

Για περισσότερο από δύο χρόνια, ο Ειδικός Λογαριασμός Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΕΛΥΚΩ) λειτουργεί μόνιμα ελλειμματικά, χωρίς την αναγκαία θεσμική αντίδραση. Πρόκειται για τον λογαριασμό από τον οποίο χρηματοδοτούνται οι μειωμένες χρεώσεις για ευάλωτους καταναλωτές, καθώς και το αυξημένο κόστος ηλεκτροδότησης στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά (ΜΔΝ), ώστε οι τιμές ρεύματος να είναι ίδιες με την ηπειρωτική χώρα. Σήμερα, το έλλειμμα έχει επανέλθει σε επίπεδα που προσεγγίζουν τα 500 εκατ. ευρώ, παρά τις προειδοποιήσεις της αγοράς.

Ο Ελληνικός Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας (ΕΣΠΕΝ) έχει επανειλημμένα κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου, υπογραμμίζοντας ότι η κατάσταση αυτή δεν επηρεάζει μόνο τις εταιρείες προμήθειας, αλλά και τη σταθερότητα του ίδιου του μηχανισμού ΥΚΩ και κατ’ επέκταση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Πώς φτάσαμε εδώ

Το έλλειμμα είχε ξεπεράσει τα 600 εκατ. ευρώ, πριν ενισχυθεί προσωρινά ο Λογαριασμός με 400 εκατ. ευρώ από τον κρατικό προϋπολογισμό στις αρχές του 2025. Ωστόσο, επειδή το μηνιαίο ισοζύγιο παραμένει αρνητικό, το κενό αυξήθηκε ξανά γρήγορα και σήμερα πλησιάζει τα 500 εκατ. ευρώ.

Από τον Απρίλιο του 2023 έως σήμερα, οι προμηθευτές αποζημιώνονται για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας με σημαντικές περικοπές: σε αρκετούς μήνες λαμβάνουν λιγότερο από το 50% των ποσών που δικαιούνται, ενώ ορισμένες φορές η απόδοση των ανταλλαγμάτων προσεγγίζει μόλις το 40% των οφειλομένων.

Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι οι εταιρείες προμήθειας χρηματοδοτούν με ίδια κεφάλαια το έλλειμμα του ΕΛΥΚΩ, καλύπτοντας ένα κόστος που προκύπτει από την άσκηση κοινωνικής πολιτικής και όχι από εμπορική δραστηριότητα.

Με ενδεικτικό επιτόκιο δανεισμού γύρω στο 6,5%, το χρηματοοικονομικό βάρος αυτής της «αναγκαστικής χρηματοδότησης» ξεπερνά τα 3 εκατ. ευρώ τον μήνα, δηλαδή σχεδόν 40 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Το κόστος αυτό δεν εμφανίζεται με σαφή τρόπο στον τελικό λογαριασμό, αλλά επιβαρύνει έμμεσα το συνολικό κόστος της ενέργειας που πληρώνουν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις.

Κοινωνική πολιτική χωρίς σταθερή χρηματοδότηση

Ο ΕΣΠΕΝ τονίζει με σαφήνεια ότι οι Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας αποτελούν αναγκαίο εργαλείο κοινωνικής πολιτικής: εξασφαλίζουν ίση πρόσβαση στο ηλεκτρικό ρεύμα και στήριξη ευάλωτων καταναλωτών. Όμως, η χρηματοδότηση αυτής της πολιτικής οφείλει να είναι θεσμικά κατοχυρωμένη και διαφανής, με κύρια ευθύνη της Πολιτείας.

Όταν το βάρος μεταφέρεται στους προμηθευτές, χωρίς έγκαιρες παρεμβάσεις εξυγίανσης του Λογαριασμού, η αγορά λειτουργεί με ένα «κρυφό» κόστος: υπονομεύεται η ρευστότητα των εταιρειών, περιορίζονται τα περιθώρια για επενδύσεις και δημιουργούνται στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό.

Η εικόνα γίνεται ακόμη πιο προβληματική αν ληφθεί υπόψη ότι από το 2019 παραμένει σε εκκρεμότητα το θεσμικό πλαίσιο για τις ΥΚΩ στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, λόγω της λήξης της περιόδου ισχύος της σχετικής έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ως αποτέλεσμα, δεν έχουν ολοκληρωθεί οι οριστικές εκκαθαρίσεις για σειρά ετών, αφήνοντας «ανοιχτά» ποσά ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ και επιτείνοντας την αβεβαιότητα.

Άμεση λύση

Ο ΕΣΠΕΝ έχει καταστήσει σαφές ότι η σημερινή κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί. Ζητά:

• Άμεση ενίσχυση του ΕΛΥΚΩ από τον κρατικό προϋπολογισμό, όπως προβλέπεται από το υφιστάμενο νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο, ώστε να καλυφθεί το έλλειμμα και να αποκατασταθεί η ομαλή ροή των αποζημιώσεων.

• Θεσμική θωράκιση και επικαιροποίηση του μηχανισμού ΥΚΩ, με πλήρη συμμόρφωση στις ευρωπαϊκές απαιτήσεις, ώστε να αρθούν οι εκκρεμότητες σε ΜΔΝ και να υπάρχει σαφής, προβλέψιμος τρόπος λειτουργίας και εκκαθάρισης.

• Αποζημίωση των προμηθευτών για το χρηματοοικονομικό κόστος που αναλαμβάνουν, για όσο διάστημα καλούνται να καλύπτουν με ίδια κεφάλαια το έλλειμμα του ΕΛΥΚΩ.

Χωρίς αυτές τις παρεμβάσεις, ένα εργαλείο που έχει σχεδιαστεί για να υπηρετεί την κοινωνική συνοχή κινδυνεύει να μετατραπεί σε μόνιμη πηγή αστάθειας για την αγορά και τελικά σε πρόσθετο βάρος για τους ίδιους τους καταναλωτές.

Πηγή: www.mononews.gr