Πακέτο με επενδύσεις-μαμούθ για τα ηλεκτρικά δίκτυα ανακοινώνει η Κομισιόν

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απευθύνει σαφές κάλεσμα προς τον ιδιωτικό τομέα να «σηκώσει» σημαντικό μέρος από το γιγαντιαίο χρηματοδοτικό βάρος που απαιτείται για τον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση των ευρωπαϊκών ενεργειακών δικτύων έως το 2040, συνολικού ύψους 1,2 τρισεκατομμυρίων ευρώ.

Το μήνυμα αυτό περιλαμβάνεται στο «Grids Package», το οποίο αναμένεται να παρουσιαστεί την Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου, με την Κομισιόν να παραδέχεται ότι οι διαθέσιμοι ευρωπαϊκοί πόροι από μόνοι τους δεν επαρκούν για να καλύψουν τις τεράστιες ανάγκες που διαμορφώνονται στο νέο ενεργειακό τοπίο.

Σύμφωνα με το προσχέδιο που έχει διαρρεύσει, η Επιτροπή εκτιμά ότι απαιτούνται περίπου 80 δισεκατομμύρια ευρώ επενδύσεων ετησίως για τα επόμενα 15 χρόνια, ποσό που είναι αδύνατον να αντληθεί μόνο από τον κοινοτικό προϋπολογισμό και τα υφιστάμενα χρηματοδοτικά εργαλεία. Για τον λόγο αυτό στρέφεται ανοιχτά προς τις ιδιωτικές επενδύσεις, συμπεριλαμβανομένων των θεσμικών επενδυτών, ενώ ταυτόχρονα προαναγγέλλει μια νέα πρωτοβουλία με τίτλο Clean Energy Investment Strategy, η οποία θα εξειδικεύσει τρόπους ενίσχυσης της συμμετοχής της αγοράς. Παράλληλα, γίνεται αναφορά σε πρόσθετη στήριξη από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, χωρίς ωστόσο να δίνονται σαφείς απαντήσεις για το πώς θα συγκεντρωθούν συνολικά τα αναγκαία κεφάλαια.

Ένα από τα λίγα ορατά χρηματοδοτικά εργαλεία παραμένει το Connecting Europe Facility (CEF), το οποίο, όπως αναφέρει η Κομισιόν, έχει αυξηθεί από τα 6 δισ. ευρώ της τρέχουσας περιόδου στα 30 δισ. ευρώ στον προϋπολογισμό 2028–2034. Παρά τη σημαντική ενίσχυση, το ποσό αυτό απέχει δραματικά από τις συνολικές επενδυτικές ανάγκες. Ενδεικτικά, το draft του Grids Package προβλέπει ότι μέχρι το 2030 θα υπάρχει έλλειμμα 88 GW σε διασυνοριακή διασυνδεδεμένη ισχύ, γεγονός που δείχνει το μέγεθος της πρόκλησης.

Στο ίδιο κείμενο αναφέρεται πως, αν επενδυθούν 5 δισ. ευρώ μέχρι το 2030 σε νέα έργα διασυνδέσεων —ποσό που αντιστοιχεί στο ένα έκτο του προϋπολογισμού του CEF— το ευρωπαϊκό σύστημα θα μπορούσε να αποκομίσει ετήσια οφέλη 8 δισ. ευρώ μέσω χαμηλότερου κόστους λειτουργίας. Ακόμη και έτσι όμως, το καθαρό όφελος των 3 δισ. ευρώ που προκύπτει δεν απαντά στο μεγάλο ερώτημα: πώς θα καλυφθεί το συνολικό επενδυτικό κενό των 1,2 τρισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 730 δισ. αφορούν τα δίκτυα διανομής και τα 240 δισ. τις υποδομές υδρογόνου.

Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η καθυστέρηση στην αναβάθμιση των ευρωπαϊκών δικτύων ηλεκτρισμού βρίσκεται πίσω από δύο από τις μεγαλύτερες παθογένειες της ευρωπαϊκής αγοράς: τις υψηλότερες τιμές ηλεκτρικού ρεύματος σε σύγκριση με ΗΠΑ και Κίνα, αλλά και τις μεγάλες διακυμάνσεις στα οικιακά τιμολόγια μεταξύ των κρατών-μελών. Το χάσμα είναι εντυπωσιακό: το νοικοκυριό στην Ουγγαρία πληρώνει περίπου 10,4 λεπτά/κιλοβατώρα, ενώ στη Γερμανία η αντίστοιχη τιμή αγγίζει τα 38,3 λεπτά.

Παράλληλα, η έλλειψη δικτυακών υποδομών λειτουργεί ανασταλτικά στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η Κομισιόν προειδοποιεί ότι, χωρίς άμεσες παρεμβάσεις, σχεδόν το 45% της απαιτούμενης νέας διασυνοριακής ικανότητας για το 2030 (περίπου 41 GW) δεν θα υλοποιηθεί, ενώ μέχρι το 2040 ενδέχεται να παραμένουν αναξιοποίητες έως και 310 TWh καθαρής ενέργειας από ΑΠΕ. Πρόκειται για ποσότητα που ισοδυναμεί με το μισό της ετήσιας κατανάλωσης ηλεκτρισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στον απολογισμό των προηγούμενων ετών, το κείμενο σημειώνει ότι από το 2014 μέχρι σήμερα έχουν χρηματοδοτηθεί 124 έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος (PCI) με περίπου 8 δισ. ευρώ από το CEF, κινητοποιώντας παράλληλα 16,8 δισ. ευρώ ιδιωτικών κεφαλαίων, ενώ έχουν προστεθεί και πόροι από τραπεζικό δανεισμό. Ωστόσο, οι αριθμοί αυτοί υπογραμμίζουν και το μέγεθος της απόστασης που πρέπει να διανυθεί.

Το Grids Package περιλαμβάνει επίσης τέσσερις καίριες προτάσεις για την επιτάχυνση και ορθολογική αξιοποίηση των υποδομών:

Πρώτον, προτείνεται ένα ενιαίο, απλοποιημένο πλαίσιο αδειοδότησης για έργα δικτύων, ΑΠΕ και συστημάτων αποθήκευσης, ώστε να μειωθούν οι καθυστερήσεις που αποτελούν μόνιμο εμπόδιο στην ενεργειακή μετάβαση.

Δεύτερον, η Επιτροπή προωθεί την καλύτερη αξιοποίηση των υφιστάμενων δικτύων μέσω τεχνολογιών όπως το Dynamic Line Rating, το οποίο μπορεί να αυξήσει τη διαθέσιμη μεταφορική ικανότητα κατά 20% έως 40% μέχρι το 2040, μειώνοντας ταυτόχρονα το κόστος σε σχέση με την κατασκευή νέων γραμμών.

Τρίτον, εισηγείται αλλαγές στο μοντέλο παροχής όρων σύνδεσης, με πιο διαφανή κριτήρια, χρονοδιαγράμματα και ποινές για έργα που δεν προχωρούν, ώστε να αντιμετωπιστεί η συσσώρευση χιλιάδων αιτημάτων στους διαχειριστές συστημάτων, όπως συμβαίνει χαρακτηριστικά με τον ΑΔΜΗΕ.

Τέταρτον, προαναγγέλλεται νέος ευρωπαϊκός σχεδιασμός για τα δίκτυα μετά από δύο χρόνια εφαρμογής του πακέτου, με στόχο πιο δίκαιη κατανομή κόστους και οφελών, αλλά και ομαδοποίηση έργων PCI/PMI ώστε να διευκολύνεται η χρηματοδότησή τους μέσω εταιρειών ειδικού σκοπού.

Το συνολικό μήνυμα της Κομισιόν είναι σαφές: τα δίκτυα αποτελούν τον «αδύναμο κρίκο» της ευρωπαϊκής ενεργειακής στρατηγικής και η αντιμετώπιση του επενδυτικού κενού αποτελεί προϋπόθεση για ανταγωνιστικές τιμές, ενεργειακή ασφάλεια και αξιοποίηση του τεράστιου δυναμικού των ΑΠΕ. Το αν ο ιδιωτικός τομέας θα ανταποκριθεί στο κάλεσμα, παραμένει το μεγάλο ζητούμενο.

Πηγή: www.news247.gr