Έξι στους 10 νοσηλευτές έχουν χορηγήσει λάθος φάρμακο – Έντεκα σοβαρά περιστατικά σε νοσοκομεία του ΕΣΥ το 2025
Από την πτώση ανελκυστήρων έως λάθος μεταγγίσεις και σφάλματα στη χορήγηση φαρμάκων, συνολικά έντεκα είναι τα σοβαρά περιστατικά σε δημόσια και ιδιωτικά νοσοκομεία τα οποία έχουν καταγραφεί από τις αρχές του 2025.
Οι πρόσφατες περιπτώσεις, μεταξύ των οποίων ο θάνατος ασθενούς από λάθος μετάγγιση στο Τζάνειο, η ΕΔΕ για αλλεργικό σοκ 22χρονης στο «Αττικόν» και το αναφυλακτικό σοκ εγκύου στην Άρτα, φέρνουν στο προσκήνιο την αλυσίδα παραγόντων που καθιστούν τα λάθη πιο πιθανά – και τη διόρθωσή τους πιο δύσκολη.
Όπως αναφέρει η εφημερίδα Καθημερινή, πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο διεθνές περιοδικό AIMS Public Health από ερευνητές των πανεπιστημίων Θεσσαλίας, Πατρών και Ιωαννίνων ρίχνει φως στη σιωπηλή πραγματικότητα των νοσοκομείων. Σε δείγμα 514 νοσηλευτών από τέσσερα δημόσια νοσοκομεία, το 64,4% παραδέχτηκε ότι είχε κάνει λάθος στη χορήγηση φαρμάκου τον τελευταίο χρόνο. Από αυτούς, το 62,1% δεν ανέφερε ποτέ το λάθος, ενώ σχεδόν οι μισοί παραδέχτηκαν ότι το απέκρυψαν από φόβο ή ενοχές.
Τα πιο συχνά λάθη αφορούσαν λάθος φάρμακο (33,7%), λάθος δόση (16%) ή λάθος ώρα χορήγησης (15,4%). Περίπου ένας στους τρεις εκτίμησε ότι τα περισσότερα σφάλματα συμβαίνουν στις απογευματινές βάρδιες, όταν η στελέχωση είναι μειωμένη.
Η καθηγήτρια Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Μαρία Μαλλιαρού, σημειώνει ότι η υψηλή αυτοαναφορά σφαλμάτων δείχνει «ένα κλίμα ειλικρίνειας και ανάγκης για αλλαγή». Όπως τονίζει, «το ποσοστό είναι μεγάλο, αλλά αναμενόμενο — είναι η πρώτη φορά που το προσωπικό μιλά χωρίς φόβο, έστω και ανώνυμα».
Η υποστελέχωση ως σταθερή απειλή
Η υποστελέχωση αποτελεί, σύμφωνα με όλους τους ειδικούς, τον βασικό παράγοντα που οδηγεί σε λάθη. Ο αναπληρωτής καθηγητής του ΕΚΠΑ Πέτρος Γαλάνης επισημαίνει ότι στην Ελλάδα αντιστοιχούν μόλις 4,2 νοσηλευτές ανά 1.000 κατοίκους, όταν ο μέσος όρος της Ε.Ε. είναι 8,5. Επιπλέον, το 48% των νοσηλευτών είναι άνω των 44 ετών, στοιχείο που επιβαρύνει τη φυσική και ψυχολογική κόπωση.
Η στελέχωση, όπως τονίζει ο πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ Γιώργος Αβραμίδης, εξακολουθεί να βασίζεται σε προεδρικό διάταγμα του 1986, με ξεπερασμένα ποσοτικά κριτήρια. «Χρειάζονται μοντέλα στελέχωσης προσαρμοσμένα ανά νοσοκομείο, όπως στην Κύπρο. Το υπάρχον πλαίσιο είναι παρωχημένο και επικίνδυνο», λέει χαρακτηριστικά.
Η συνέπεια είναι προφανής: ένας νοσηλευτής μπορεί να φροντίζει 20 ασθενείς ανά βάρδια, αυξάνοντας δραματικά την πιθανότητα λάθους. «Ο χρόνος για εξατομικευμένη φροντίδα σχεδόν εκμηδενίζεται», επισημαίνει ο κ. Αβραμίδης.
Όταν οι βοηθοί αναλαμβάνουν ρόλους νοσηλευτών
Σημαντικός κίνδυνος προκύπτει και από το γεγονός ότι ιατρικές πράξεις εκτελούνται από βοηθούς νοσηλευτών χωρίς την απαραίτητη εποπτεία. Το περιστατικό στο Τζάνειο, όπου βοηθός νοσηλευτή έκανε λάθος μετάγγιση αίματος με μοιραία κατάληξη, δεν είναι μεμονωμένο. Σε πολλές απογευματινές και νυχτερινές βάρδιες, σύμφωνα με τα στοιχεία, εργάζονται μόνο βοηθοί ή ένας μοναδικός νοσηλευτής ανά κλινική.
Ο καθηγητής Πολιτικής Υγείας Κυριάκος Σουλιώτης προσθέτει ότι αυτές οι βάρδιες είναι «το πιο αδύναμο κρίκο του συστήματος». Με λιγότερο προσωπικό και περιορισμένη εποπτεία, ο κίνδυνος λάθους πολλαπλασιάζεται.
Εξουθένωση, εκφοβισμός και gaslighting
Η ψυχολογική φθορά του προσωπικού αναδεικνύεται ως κεντρικό πρόβλημα. Σύμφωνα με τις τελευταίες ελληνικές μελέτες, το 65% των νοσηλευτών δηλώνει ότι υφίσταται ψυχολογική χειραγώγηση (gaslighting) από ανωτέρους, το 66% εμφανίζει επαγγελματική εξουθένωση και το 50% σκέφτεται να αλλάξει επάγγελμα.
Οι συνθήκες πίεσης, οι συγκρούσεις και οι περιστασιακές μορφές παρενόχλησης οδηγούν σε μειωμένη συγκέντρωση και φόβο αναφοράς λαθών. «Δεν υπάρχει εμπιστευτικός μηχανισμός αναφοράς. Οι νοσηλευτές σιωπούν όταν φοβούνται κυρώσεις ή στιγματισμό», εξηγεί η κ. Μαλλιαρού.
Ο δρόμος προς τη βελτίωση
Οι ειδικοί ζητούν πρότυπη εθνική διαδικασία αναφοράς και παρακολούθησης λαθών, με ευθύνη του Οργανισμού Διασφάλισης Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ), καθώς και ψηφιακά εργαλεία ελέγχου που θα μειώνουν τα περιθώρια ανθρώπινου λάθους. «Όταν οι πληροφορίες διασταυρώνονται ψηφιακά, δεν μπορεί να γίνει λάθος χορήγηση φαρμάκου», λέει ο Σουλιώτης, προσθέτοντας πως «το ζητούμενο είναι ένα σύστημα με δεύτερες και τρίτες δικλίδες ασφαλείας».
Eιδήσεις σήμερα
Καρκίνος ενδομητρίου: Η συνδυαστική θεραπεία που βελτιώνει το προσδόκιμο επιβίωσης
Πραγματοποιήθηκε η 1η στον κόσμο μεταμόσχευση ήπατος από χοίρο σε άνθρωπο
Πηγή: www.ygeiamou.gr
